Het effect van traumabehandeling voor ouders op het hele gezin: moeder Kim en hulpverlener Tamarinde vertellen
Gepubliceerd op: 23 februari 2023
Vorig jaar schreven we al over de samenwerking tussen Trauma Centrum Nederland en Jeugdformaat. Door deze samenwerking kunnen ouders van onze cliënten doorverwezen worden voor een intensieve traumabehandeling. De traumaproblematiek van een ouder kan namelijk de jeugdhulpverlening voor het kind in de weg staan. Het behandelen van trauma bij de ouders kan dus een positief effect hebben op kinderen binnen een gezin. Inmiddels is de derde groep ouders terug van de opnameweek. Kim is één van die ouders, en samen met gedragswetenschapper Tamarinde vertelt ze over wat de traumabehandeling teweeg heeft gebracht.
Trauma bij de wortels aanpakken
Tamarinde werkt als gedragswetenschapper bij Jeugdformaat. Als gedragswetenschapper behandelt zij kinderen en jongeren. Wanneer Tamarinde bij een gezin thuiskomt, richt zij zich niet alleen op de problematiek van de kinderen, maar ook op die van de ouder(s). Ze vertelt: ‘Als Jeugdformaat werken we traumasensitief. Dit houdt in dat we het hele gezin ondersteunen bij traumaproblematiek. Vaak wordt trauma overgedragen van generatie op generatie. De focus in de samenwerking tussen Trauma Centrum Nederland en Jeugdformaat ligt op het doorbreken hiervan. Doordat ouders aan hun trauma werken, pakken we het probleem bij de wortels aan. We gaan voor een duurzame verandering waarbij we proberen negatieve gezinspatronen te doorbreken.’ We nodigen ouders uit om te vertellen over wat hen is overkomen: ‘Dit kost tijd en gaat soms met kleine stapjes. Het vraagt van ouders dat ze zich kwetsbaar opstellen, wat ontzettend moeilijk kan zijn. Vaak is hun vertrouwen door het verleden (ernstig) beschadigd geraakt. Het vraagt van ons als hulpverleners dat we zorgen voor een veilige context en luisteren zonder oordeel. We proberen de problemen te verklaren door te kijken naar iemands levensgeschiedenis.’
Beschikbaar voor de kinderen
Tamarinde zag al snel effect van de traumabehandeling van Trauma Centrum Nederland binnen de gezinnen die zij begeleidt: ‘Ik zie gebeuren dat ouders na de behandeling beter kunnen communiceren met hun gezin. Ze ervaren meer rust en zijn daardoor meer beschikbaar voor hun kinderen. Hierdoor kunnen de ouders hun kinderen uitleg geven over wat hen is overkomen waardoor het niet goed gaat. Dit gesprek helpt kinderen te beseffen dat zij niks fout hebben gedaan, maar dat mama of papa iets heeft meegemaakt waardoor deze boos of afwezig kan reageren.’ Ook leren ouders zichzelf meer te begrijpen waardoor ze niet meer met gevoelens van schuld en schaamte rond hoeven te lopen. Het machteloze gevoel maakt langzaam steeds meer plaats voor regie nemen over het leven. De traumabehandeling zorgt ervoor dat ouders de opvoeding van de kinderen weer beter op kunnen pakken.
Het effect van de traumabehandeling op moeder Kim
Kim is één van de ouders die een week lang is behandeld bij Trauma Centrum Nederland. Toen ze hoorde dat ze in aanmerking kwam voor de behandeling stond ze er meteen voor open. Over haar leven voor de traumabehandeling vertelt ze: ‘Ik kampte met fysieke klachten. De hele dag door had ik pijn en stond mijn lichaam stijf van de spanning door de adrenaline. Ik voelde me neerslachtig en kon weinig prikkels verdragen. Daardoor leefde ik ’s nachts wanneer het stil was. Overdag sloot ik mezelf op in huis en lag ik de hele dag in bed. Ik voelde me net een tikkende tijdbom.
Kims doel van de traumabehandeling was om minder fysieke klachten te ervaren en een normaal dagritme aan te houden: ‘Tijdens de EMDR-sessies voelde ik me uitgeput; ik leefde al meer dan twee jaar op spanning en voelde dat mijn lichaam dat nu losliet. De stress nam af, en op de laatste dag van de week werd ik uit mezelf om 06:30 uur wakker na een nacht slaap. Dit was nieuw voor mij. Het grootste deel van mijn fysieke klachten nam af en tegenwoordig houd ik een normaal dagritme aan. Na 2,5 jaar ziek te zijn geweest door mijn trauma, ben ik nu weer aan het werk. Had ik maar eerder geweten dat ik last had van PTSS (posttraumatische stressstoornis), dan waren de voorgaande jaren van totale chaos en overspannenheid ons gezin bespaard gebleven.’
Optimistisch over de toekomst
Het is nu meer dan een maand geleden dat Kim terug is van haar behandeling bij Trauma Centrum Nederland. Op de vraag wat het haarzelf en haar gezin gebracht heeft, antwoordt zij: ‘Het vertrouwen van mijn dochter in mij groeit. Zij reageert enthousiast wanneer ze overdag belt en ik daadwerkelijk opneem. Ze is blij dat ik weer aan het werk ben. Dit geeft een warm gevoel.’ Langzaam wordt Kim weer zichzelf: ‘Ik ben hoopvol en optimistisch over de toekomst. Ik vind meer en meer mijzelf terug en dat geeft de mensen om mij heen, inclusief mijn dochter, meer vertrouwen. Ik ben zó dankbaar dat ik werd voorgedragen voor behandeling bij Trauma Centrum Nederland. Ik heb deze kans met beide handen aangegrepen en sta iedere dag opnieuw versteld van de resultaten. Ik geloof dat ik weer een beetje mijzelf aan het worden ben. Het is een onbetaalbaar gevoel.’
Kim wil anderen die kampen met extreme stress- en spanningsklachten meegeven dat het iets is om te onderzoeken: ‘Het is niet altijd duidelijk dat je last hebt van PTSS. Zelf dacht ik dat ik overspannen was. Een maand voordat ik de traumabehandeling aanging kwam ik er pas achter dat er sprake was van PTSS. Het is het onderzoeken waard.’ Tamarinde wil andere ouders met traumaproblematiek laten weten dat ze het niet alleen hoeven te dragen: ‘Er is hoop. Het is pittig en heel hard werken, maar het kan je zo veel opleveren als je het aangaat. Het zal zorgen voor rust.’