Gedragswetenschappers met trauma-expertise ingezet bij hulpverlening aan minderjarige vluchtelingen
Gepubliceerd op: 19 januari 2022
Minderjarige vluchtelingen die zonder ouders vluchten uit hun land van herkomst, maken tijdens hun reis vaak nare dingen mee. Eenmaal in Nederland komt er weer veel op hen af. In de drukte van het opbouwen van een nieuw leven is er vaak weinig ruimte voor het verwerken van die traumatische gebeurtenissen. Bovendien is er vaak sprake van terughoudendheid richting psychologische hulp, wat het verwerken van trauma’s in de weg staat. Jeugdformaat start nu met het betrekken van gedragswetenschappers met trauma-expertise en kennis van cultuursensitief werken bij deze doelgroep.
De AMV
‘Sinds 2015 verlenen we binnen Jeugdformaat hulp aan alleenstaande minderjarige vluchtelingen,’ vertelt Suzanne, praktijkbegeleider binnen de hulp aan alleenstaande minderjarige vluchtelingen (AMV). ‘Deze jongeren, vaak tussen 15 en 18 jaar oud, wonen in kleinschalige woongroepen waar overdag een mentor aanwezig is. Die helpt hen bij alle praktische zaken rondom het opbouwen van een leven hier in Nederland. Deze mentoren zijn ook het eerste aanspreekpunt voor de jongeren wanneer ze hun zorgen willen delen. Ook traumatische ervaringen delen de jongeren vaak als eerste met de mentor.’
Praten over trauma
Dat praten over trauma’s lastig is, weet jeugdzorgwerker Mohammed. Hij werkt als mentor op een kleinschalige woongroep. ‘Wij willen de jongeren graag helpen en begeleiden richting psychologische hulp voor hun trauma’s als ze dat nodig hebben, maar dat is soms een uitdaging. Ze zijn niet altijd open over de nare dingen die ze hebben meegemaakt, of zijn erg terughoudend richting psychologische hulp. Hulp zoeken bij een psycholoog is in sommige culturen namelijk niet vanzelfsprekend of er wordt zelfs op neergekeken. Praten over trauma’s is ook moeilijk, maar wij zijn er om hen daarin te helpen. Wij willen ze graag een duwtje geven in de juiste richting, zodat ze uiteindelijk de stap maken naar een psycholoog en hun trauma’s kunnen gaan verwerken.’
Verbinding met hulpverlening
De stap naar traumabehandeling is echter niet zomaar gemaakt, zoals Mohammed uitlegt. Bovendien was psychologische hulp vanuit instellingen soms minder beschikbaar door de coronamaatregelen. ‘Om die redenen is besloten om een aantal van onze eigen gedragswetenschappers vanuit Diagnostiek en Behandeling te koppelen aan de mentoren van de AMV,’ vertelt zorgmanager Sandra van der Klooster. ‘Dit zijn gedragswetenschappers met trauma-expertise en kennis van cultuursensitief werken. Op deze manier zijn de lijnen korter, is ondersteuning snel en laagdrempelig beschikbaar voor onze mentoren en jongeren en maken we nog beter gebruik van de expertise in Diagnostiek & Behandeling binnen onze eigen organisatie. De samenwerking met de specialistische GGZ blijven wij ook actief opzoeken.’ Praktijkbegeleider Suzanne is blij met deze stap. ‘De inzet van deze gedragswetenschappers is een toegang tot kennisdeling en tips voor omgaan met de problematiek van de jongeren die wij begeleiden. Het maakt hét verschil tussen de begeleiding die wij al bieden en de stap naar hulpverlening die we graag in ons aanbod hebben, omdat we merken dat daar behoefte aan is.’
Cultuursensitief werken
Maartje is een van de gedragswetenschappers die zich zal gaan inzetten voor deze jongeren. ‘Wij gaan fysiek naar de woongroepen toe,’ vertelt ze. ‘Dat werkt drempelverlagend. We zijn ons er zeer van bewust dat dat belangrijk is, juist omdat er binnen deze doelgroep veel stigma heerst op psychologische hulp. Om die reden leggen we ook contacten met andere experts, zoals Nidos, Centrum 45 en culturele mediators, en zijn we aan het uitzoeken hoe we met hen kunnen samenwerken om zo cultuursensitief mogelijk te werk te gaan. Er zijn al succesvolle behandelingen afgerond door collega’s die EMDR-behandelaar zijn. En ik heb al een aantal consultatiegesprekken met mentoren gevoerd, waarin ik praktische tips over bijvoorbeeld gesprekstechnieken kon geven. Een mooie start: ik kijk uit naar wat we nog meer kunnen gaan doen.’
Korte lijnen
Mentor Mohammed heeft kortgeleden zijn eerste consultatiegesprek gehad. ‘Een jongen op mijn groep was ontzettend gesloten. Ik vermoedde een trauma, maar ik kwam maar moeilijk tot een diep gesprek met hem. De gedragswetenschapper gaf me advies en praktische voorbeelden over wat ik kon zeggen, en welke vragen ik wel of juist beter niet kon stellen. Uiteindelijk hebben we hem richting een psycholoog kunnen begeleiden. Het is zo fijn om deze korte lijnen met hen te hebben. Daardoor voel ik me zekerder in mijn gesprekken met de jongeren.’ Praktijkbegeleider Suzanne voegt nog toe: ‘Ik vind dit team een feest om in te werken en ben trots op wat we hebben opgebouwd vanaf eind 2015. Er werken flexibele collega’s, die vanuit hun hart en met veel kennis en kunde zorg dragen voor deze mooie doelgroep. De drive om wat we doen te verbeteren en uit te breiden, vind ik echt fantastisch.’