Interview met jeugdhulpverlener Eliza: ‘De status van een drillrapgroep trekt jongeren aan’
Gepubliceerd op: 02 maart 2022
Drillrap – in landelijk nieuws hoor je steeds vaker over deze subcultuur. Ook in Den Haag vonden de afgelopen jaren meerdere geweldsincidenten plaats die te linken zijn aan de drillrapwereld. Jonge jongens werden doodgestoken of doodgeschoten en net zulke jonge tieners werden hiervoor opgepakt. Heeft dat geweld een direct verband met drillrap? Hoe raken jonge tieners daarin verzeild, en nog belangrijker: hoe komen ze er weer uit? En wat doen jeugdhulpverleners om deze problematiek tegen te gaan? We vroegen het Eliza, afgestudeerd Stadspedagoog en jongerencoach bij Jeugdformaat
Eliza, op welke manier kom jij in je werk in aanraking met drillrap?
‘Op onze schoolvoorziening is de drillrapwereld een thema dat hoog op de agenda staat. Ik werk als jongerencoach op een orthopedagogisch didactisch centrum (OPDC). Wij bieden onderwijs en jeugdhulpverlening aan leerlingen die zijn vastgelopen op hun middelbare school door uiteenlopende problematiek. Drillrap en de wereld eromheen is deze leerlingen niet vreemd. Er zijn leerlingen geweest die betrokkenheid hebben bij een drillrapgroep. Ook zijn er leerlingen die tegen deze groepen aanschuren doordat ze bevriend zijn, verkering hebben of familie zijn van jongens die onderdeel zijn van zo’n drillgroep. Veel leerlingen volgen de drill-ruzies op de voet.'
Zorgt het bij jullie op school voor problemen, of speelt zich dat vooral af buiten school?
‘Het speelt zich vooral af buiten school en op social media. Maar ook op school zien we de gevolgen. Het steekincident rondom Myron van vorig jaar leefde enorm op school. Een 14-jarige jongen die ook steekwonden had opgelopen tijdens dat incident, had bij ons op school gezeten en dus nog veel vrienden in de klas. Maar er zaten ook weer jongens bij ons op school die met een rivaliserende bende sympathiseerden. Leerlingen weten het van elkaar wanneer ze omgang hebben met drillers. Dit zorgde voor spanningen. Veiligheid werd toen een belangrijk thema op school. We besteedden er aandacht aan in de klassen en vormden een werkgroep met verschillende partijen die ook baat hadden bij meer kennis over dit fenomeen. Ook legden we contact met de gemeente Den Haag voor uitwisseling en advies.’
Die geweldsincidenten koppelen aan drillrap – is dat terecht of te kort door de bocht?
‘Je moet het zo zien: drillrap an sich is gewoon een muziekgenre. Uit onderzoeken blijkt ook dat de muziek niet de boosdoener is. Dat jongeren zich uiten in rap en muziek is op zich geen slecht gegeven: het stimuleert ze om creatief bezig te zijn. Maar er hangt een hele cultuur omheen van bendegeweld, rivaliteit, bedreigingen en messengebruik. Dat kómt niet door de drill, maar deze bendes gebruiken drillrap en de muziekvideo’s als middel in hun rivaliteit. Ze bedreigen elkaar, maken video’s in elkaars wijk en zwaaien met machetes en keukenmessen. Ook houden ze in hun video’s een puntensysteem bij. Je krijgt punten als je iemand steekt, als je in iemands buurt bent, als je iemand hebt uitgedaagd. En als je bent weggerend, dan daal je weer in punten. Die video’s krijgen belachelijk veel views op Youtube, Instagram en Snapchat. Dat werkt escalerend en geeft de jongeneren het gevoel dat ze moeten waarmaken wat ze dreigen. Het levert jongeren veel aanzien en status op wanneer ze een hoog aantal punten behalen.’
Dat klinkt toch als een ontzettend onprettige groep om je bij aan te sluiten. Waarom doen jongeren dit toch?
‘Jongeren hebben altijd de behoefte om ergens bij te horen. Als dat niet lukt op andere vlakken, zoals op school, op werk of bij een bepaald maatschappelijk niveau, dan trekt het aanzien van zo’n drillrapgroep ze aan. Daar kunnen ze een bepaalde status krijgen, daar worden ze gezien en krijgen ze respect. Dat trekt aan. Zo’n groep voelt voor jongeren soms ook als een hechte familie waar ze op steun kunnen rekenen.’
Hoe kan jij als jongerencoach deze jongeren helpen?
‘Dat is voor elke jongere verschillend. In gesprekken hoor ik wel vaak vergelijkbare dingen. Bijvoorbeeld dat ze veel sociale druk voelen. Groepsdruk is een enorme aanjager van het geweld in de drillrapwereld. Weerbaarheid is hierin belangrijk, dus daar werken we aan. We bieden ze bijvoorbeeld een training weerbaarheid aan vanuit de Jeugdformaat academie. En ik praat met ze over veilig gebruik van social media. Ook probeer ik met ze te focussen op het positieve deel van hun sociale netwerk: familie, of sport, of vrienden buiten de drillrapwereld. En ik zet ze aan het denken over hun toekomst: waar willen ze naartoe? Wat zijn hun dromen en doelen, en wat is daarvoor nodig? Zo hoop je de focus te verleggen op positiviteit.’
Zie je verbetering?
‘Dat is lastig. Straatbendes en geweld daaromheen is er altijd geweest – ik heb niet de illusie dat wij dat helemaal kunnen oplossen. Wel zie ik dat het hoog op de agenda staat, zowel bij scholen en gemeenten als in onderzoek en in de politiek. Maar omdat zo’n groot deel van de drillrapwereld zich afspeelt op social media, is het lastig om er grip op te krijgen. Ontwikkelingen gaan snel en als jeugdhulpverlener heb je soms het gevoel achter de feiten aan te lopen. Toch geloof ik dat wij op kleine schaal een positieve verandering kunnen zijn. Door bijvoorbeeld jongens die met een mes op school komen niet alleen te straffen, maar juist ook in gesprek te gaan: wat gebeurt er in jouw leefwereld dat jij een mes bij je hebt? Voel je je onveilig? Hoe komt dat en wat kunnen we daaraan doen? Zo blijven we ons best doen om aan te sluiten bij hun leefwereld en samen met de jongeren te werken aan een goede toekomst buiten de drillrapwereld.’
Achtergrond: Wat is drillrap?
Drillrap kent zijn origine in Chicago. De muziek is monotoon en duister. Jongens rappen over het straatleven en hun problemen. Ze dragen bivakmutsen, laten vuurwapens zien en dagen rivaliserende groepen uit door bijvoorbeeld in ‘hun’ postcodegebied een muziekvideo op te nemen. In Nederland gebeurt dit op dezelfde manier, al worden in plaats van vuurwapens veelal messen gebruikt in de Nederlandse drillrapvideo’s. De bekendste Haagse drillrapgroep is SK6.
Geweldsincidenten in Den Haag
Net als Amsterdam en Rotterdam kampt ook Den Haag met de dodelijke gevolgen van drillrapgeweld. Op 21 december 2019 werd Bilal (20) doodgestoken na een ruzie met leden van SK6 in het Schipperskwartier. In diezelfde wijk werd op 6 mei 2021 de 17-jarige Myron doodgestoken. Twaalf verdachten werden aangehouden: vijf van hen meerderjarig, zeven minderjarig. En op de Pier in Scheveningen vond op 10 augustus 2020 een dodelijks schietincident plaats, waarbij de 19-jarige Cennethson 'ChuChu' Janga om het leven kwam. Twee 21-jarigen drillrappers werden veroordeeld tot elf jaar cel.
Meer weten over de wereld van drillrap? Luister de podcast Kleine jongens steken niet van de Volkskrant.