Sheggy
Sheggy Hortencia werkt inmiddels al acht jaar bij Jeugdformaat waar hij zich inzet voor alleenstaande minderjarige statushouders. Naast zijn dagelijkse werk geeft hij trainingen over emotieregulatie, schoolstress en weerbaarheid. Ook verzorgt hij de training Cultuursensitief Werken, waarin hij hulpverleners helpt bewust te worden van hun eigen referentiekader en de invloed daarvan op hun werk.
Wat houdt cultuursensitief werken in?
Cultuur is overal. Iedereen groeit op met normen en waarden die bepalend zijn voor hoe je naar de wereld kijkt. “Het is niet de bedoeling dat je met een bepaalde voorkennis een gesprek ingaat en ervan uitgaat dat je weet hoe het zit,” legt Sheggy uit. “Je moet de mens die tegenover je zit echt leren kennen, zonder aannames. Iedereen handelt vanuit zijn eigen referentiekader, maar dat geldt ook voor de ander. Wat voor jou vanzelfsprekend is, hoeft dat voor een ander helemaal niet te zijn.”
Cultuurverschil hoeft niet altijd vanuit andere landen te komen. Zelfs binnen Nederland kunnen regionale culturele verschillen invloed hebben op communicatie. Zo zijn er bijvoorbeeld tussen Brabant en de Randstad cultuurverschillen. Binnen de Randstad zelf is er vervolgens ook weer een diversiteit op te merken tussen de steden. Juist omdat er zoveel culturen zijn, is het goed om de focus op jezelf te leggen. Op deze manier kan communicatie beter verlopen, ook als er een enorm verschil is in achtergrond. Iedereen heeft zijn eigen rugzak en normen en waarden. Deze zijn vaak vanuit huis meegenomen.
Tijdens de training Cultuursensitief Werken leren deelnemers hoe ze zich bewust kunnen worden van hun eigen culturele bril en hoe die de communicatie met anderen beïnvloedt. Ze krijgen handvatten aangereikt om culturele verschillen en misverstanden te herkennen en hiermee om te gaan.
Waarom is cultuursensitief werken zo belangrijk?
We leven in een multiculturele samenleving. Als hulpverlener kom je dagelijks in aanraking met verschillende achtergronden en opvattingen. “Als je niet bewust bent van je eigen vooroordelen en de aannames die je maakt, kan dat de samenwerking met een cliënt bemoeilijken,” zegt Sheggy. “Een vader die zijn dochter niet alleen naar buiten wil laten gaan, doet dat misschien niet om haar te beperken, maar juist om haar te beschermen. In de Nederlandse cultuur wordt veel waarde gehecht aan individuele vrijheid, terwijl in andere culturen de reputatie van de familie een grotere rol speelt. Beide perspectieven zijn gevormd door een bepaalde context, en dat moet je begrijpen om een goed gesprek te kunnen voeren.”
Een belangrijk hulpmiddel in de training is het TOPOI-model. “Dit model helpt je om de kern van een misverstand te achterhalen. Waar zit het knelpunt in de communicatie? Door de juiste vragen te stellen, kun je samen tot een oplossing komen.”
Er was ooit iemand die bij ons de training heeft gevolgd omdat ze soms ongemak voelde bij het werken met cliënten van verschillende culturele achtergronden. “Tijdens de training stonden we stil bij vragen als ‘Wat is cultuur? Wat zijn waarden en normen? Uit welke cultuur kom jij en welke waarden heb je meegekregen? En hoe merk je dit in je werk?’” Ze vertelde dat de training haar bewust heeft gemaakt van de verschillende behoeften van cliënten en van haar eigen kernwaarden. “Het was een leerzame ochtend. Nu ben ik me bewuster van de behoeften van anderen en hoe mijn eigen waarden hierin een rol spelen.”
Wat levert de training op?
Deelnemers aan de training krijgen niet alleen inzicht in culturele verschillen, maar ook in hun eigen normen en waarden. “Wat drijft jou als hulpverlener? Welke overtuigingen heb je van huis uit meegekregen? Als je dat binnen een team bespreekbaar maakt, kun je als groep groeien en elkaar beter begrijpen.”
Een mooi voorbeeld van cultuursensitief werken binnen Jeugdformaat is de jaarlijkse viering van de Iftar tijdens de Ramadan. “Het laat zien dat we openstaan voor elkaars achtergronden en tradities. Zo leren we niet alleen onze cliënten, maar ook elkaar beter kennen.”
Met deze training geeft Sheggy hulpverleners de tools om beter in verbinding te komen met hun cliënten. “Het gaat er niet om dat je alle culturen kent, maar dat je leert om zonder aannames het gesprek aan te gaan. Daar begint echte verbinding.”
Voor meer informatie over de training: Cultuursensitief werken
