De werkwijze van de daghulp: combinatie zorg-onderwijs en ouders actief betrekken bij de behandeling
Gepubliceerd op: 09 november 2021
Kinderen die uitvallen in het schoolsysteem door emotionele problemen, ontwikkelings- en/of gedragsproblemen: het gebeurt al voor groep drie, en soms zelfs al op de peuterspeelzaal. Deze jonge kinderen komen dan thuis te zitten zonder passende dagbesteding. Dat is een onwenselijke situatie. Voor deze groep heeft Jeugdformaat verschillende daghulp-locaties: een combinatie van onderwijs en behandeling met als doel weer terugstromen in het schoolsysteem. Manager zorg Bram van der Tas en gedragswetenschapper Jennifer de Jong vertellen er meer over.
Uitvallen op school
‘Kinderen in de leeftijd van 4 tot 7 jaar worden naar ons doorverwezen vanuit onder andere jeugdartsen, huisartsen, het Centrum Jeugd en Gezin (CJG), Kentalis, of Integrale Vroeghulp,’ vertelt gedragswetenschapper Jennifer. ‘Soms is er al een heel dossier, soms alleen de informatie vanuit een intakegesprek. Het is deze kinderen niet gelukt om te functioneren in het reguliere schoolsysteem, of om überhaupt te starten. Dit kan bijvoorbeeld komen door (preverbaal) trauma, hechtingsproblematiek, ADHD of autisme, soms met bijkomend een verstandelijke beperking. Vaak gaat het om een combinatie van factoren. Soms zijn ze nog zo jong, of is hun gedragsproblematiek zo complex, dat diagnostiek lastig verloopt. Alsnog kunnen ze dan bij ons starten in de onderwijs- en behandelgroep.’
Onderwijs en zorg gaan hand in hand
‘Dat maakt de daghulp zo uniek: het geïntegreerde aanbod van zorg en onderwijs, ’ vertelt zorgmanager Bram van der Tas. ‘De kinderen volgen de onderwijs- en behandelgroep parallel. De resultaten zijn dusdanig goed dat nagenoeg alle kinderen doorstromen naar volledige dagen onderwijs volgen. Dit is uniek in de regio.’ Jennifer legt uit hoe dit eruit ziet: ‘In de onderwijsgroep volgen ze onderwijs op hun cognitieve niveau, zodat hun ontwikkeling niet stilstaat. In de behandelgroep werken we aan individuele doelen, zoals bijvoorbeeld betrokkenheid tonen, aandacht richten, weerbaarder worden, vergroten van sociale vaardigheden, passend emoties leren uiten of grenzen aangeven. We werken gestructureerd met een voorspelbaar dagprogramma, en maken gebruik van ondersteunende communicatie zoals pictogrammen en handgebaren.’
Ouders intensief betrekken
Een ander kenmerkend aspect aan de werkwijze van de daghulp is dat de thuissituatie intensief betrokken wordt. Bram vertelt: ‘Het belangrijke voordeel hiervan is dat de behandeling veel effectiever wordt: wat je met het kind oefent op de groep, oefen je op een zelfde manier in de thuissituatie. Hierdoor blijft de behandeling niet beperkt tot de dagen op de daghulp, maar wordt het voortgezet in de thuissituatie.’ Hiervoor werken ambulant begeleiders, pedagogisch medewerkers en gedragswetenschappers nauw samen. Jennifer vertelt: ‘Dit begint al in de startfase van de hulp. De eerste zes weken observeren op de behandelgroep en thuis, en nemen thuis ook vragenlijsten af: hoe gaat het dagelijks leven in het gezin? Dan bespreken we deze bevindingen. Dat noemen we ‘de vliegende start’, omdat we zo alle informatie ophalen en een volledig behandelplan kunnen maken met passende doelen voor kind en ouder(s).’
Hulp in het gezin
‘Dit systeemgericht werken leidt er vaak toe dat duidelijk wordt dat er binnen gezinnen ook de nodige ondersteuning nodig is,’ vertelt Bram. ‘Soms blijft dat beperkt tot het ondersteunen van ouders bij de vragen die zij hebben inzake het opvoeden of het kunnen begrijpen van bepaald gedrag van het kind. Maar het gebeurt ook geregeld dat er veiligheidsrisico’s zijn in de thuissituatie. Waar nodig en gewenst regelen we dan extra hulp: we laten het gezin niet los omdat er teveel aan de hand is, maar we schalen de zorg op.’ Dan start er een intensiever ambulant zorgtraject in de thuissituatie , legt Jennifer uit. ‘Ouders zijn soms zelf ook getraumatiseerd of hebben andere zorgen of problemen. Hierin ligt een grote rol voor de ambulant hulpverlener: om er voor de ouders te zijn, hen te motiveren voor hulp en hen daarin te begeleiden. Op die manier worden de voorwaarden gecreëerd om de diagnostiek en/of behandeling van het kind beter vorm te kunnen geven. We noemen het daghulptraject niet voor niets een intensief traject: het is geen school waar je je kind wegbrengt en ophaalt. We werken met de ouders samen om het kind verder et helpen in zijn of haar ontwikkeling.’
Terug naar school
Na negen maanden wordt het daghulptraject veelal afgerond. ‘Dan stromen de kinderen weer terug in het onderwijssysteem. Veruit de meesten stromen door naar het speciaal (basis)onderwijs. Die onderwijssetting van kleinere groepen, de benodigde expertise en persoonlijke begeleiding is voor hen erg fijn. Bij ons is duidelijk in kaart gebracht waar ze behoefte aan hebben en wat hun achtergrond is. Door onze brede aanpak van hulp in het gezin en behandeling op de groep, kunnen deze kinderen na negen maanden daghulp een goede (tweede) start maken op school.’