“We denken in hokjes, maar niemand past 100% in één hokje” - Femke over de training Seksuele Diversiteit
Al zes jaar werkt Femke Thoen als trainer bij Jeugdformaat academie, daarvoor werkte ze als hulpverlener. Nu geeft ze trainingen binnen de leerlijn intimiteit & seksualiteit aan professionals, waaronder Seksuele diversiteit. “Ik vind dit onderwerp erg leuk. Wensen en grenzen, identiteit, seksuele ontwikkeling, het leeft zó bij jongeren. En er is veel desinformatie, meningen, aannames. Dan is het fijn als je één keer hoort hoe het écht zit.”
Wat maakt deze training anders?
De training is een vervolg op de basistraining Intimiteit & seksualiteit, die iedereen binnen Jeugdformaat volgt. Daarna kiezen deelnemers een verdiepingstraining. “zo heb je ook het vlaggensysteem, in gesprek met jongeren én deze training over seksuele diversiteit,” legt Femke uit. “We merken dat vragen rondom dit onderwerp steeds vaker voorkomen in de praktijk. Dus wil je weten waar je het over hebt en hoe je hier het beste op aan kan sluiten.”
De training begint altijd met het neerzetten van een veilige sfeer. “We starten met: wat we bespreken blijft hier onder ons en zoom in op hoe het voor jóu is om over dit onderwerp te praten? Want als jij als professional al blokkeert, voelt een jongere dat meteen. In de training hierover praten kan al heel wat ongemak wegnemen.” Daarna volgt een oefening die vaak meteen stof doet opwaaien: deelnemers krijgen allerlei termen te zien – a-seksueel, genderfluid, coming-out – en leggen elkaar uit wat het betekent. “Dan zie je mensen vaak al snel vastlopen op wat het nou precies betekent." En dat is precies de bedoeling. Want dáár begint het gesprek.”
Daarna komt de ‘genderkoek’, een visueel hulpmiddel waar iedereen meteen op reageert. “Je ziet vijf onderdelen: geboortegeslacht, genderidentiteit, genderexpressie, romantische en seksuele aantrekking. Dan merken mensen: oh wacht, gender bestaat dus uit verschillende dingen. En dan komt het inzicht: het is niet of/of. Soms ook en/en. Een beetje dit en een beetje dat. Iedereen heeft zo zijn of haar ‘eigen categorie’ en ook dat staat niet voor altijd vast en kan in de loop van tijd weer veranderen.”
Vooroordelen, familieconflicten en echte casussen
Femke ziet dat acceptatie in theorie vaak verder is dan in de praktijk. “Mensen zeggen: ‘Ik vind LHBTQ+ echt prima hoor!’ Maar als twee mannen elkaar kussen in het openbaar vinden zij dat tóch ongemakkelijk en onnodig. Dat noemen we schijnacceptatie.” En er zijn meer misverstanden: “Veel mensen denken dat er nu veel meer LHBTQ’ers zijn dan vroeger, maar dat is niet zo. Het was er altijd al, het was alleen minder zichtbaar. Wat ik mooi vind is dat dit in hedendaagse films en series over vroegere tijden steeds vaker getoond wordt.”
Tijdens de training oefenen deelnemers gesprekken in duo’s. Eerst op basis van begrippen (“Waar hébben we het eigenlijk over?”), daarna kijkend naar jezelf en ten slotte met eigen casuïstiek. Dat zijn soms verdrietige situaties. “In een training aan pleegouders zat een pleegvader met een bijzondere situatie: zijn dochter heeft een relatie met een meisje dat thuis niet geaccepteerd wordt omdat ze op vrouwen valt. Dat meisje voelde zich zo onveilig, dat ze bij het gezin van haar vriendin is gaan wonen. Hij was ineens niet alleen schoonvader, maar werd ook pleegvader. Met haar moeder is er wel weer enig contact.Dat zijn de gesprekken die professionals in het echt moeten voeren.”
Femke ziet ook dat deelnemers soms schrikken van hun eigen reactie. “Sommigen zeggen: ik ben helemaal voor diversiteit… maar als mijn eigen kind homo zou zijn, zou ik het toch lastig vinden. Dat is eerlijk, en daar zit vaak ook de grootste winst. Want pas als je weet wat jij zelf ingewikkeld vindt, kun je er als professional goed mee omgaan.”
Wat blijft hangen na deze training?
De meeste deelnemers zijn vooral blij met de duidelijkheid. “Ze geven vaak terug: ‘je hoort zoveel verschillende verhalen dat je niet meer weet wat klopt of hoe iets precies in elkaar steekt. En het stukje bewustwording: dat iedereen in hokjes denkt, maar dat er eigenlijk niet één zelfde hokje bestaat, vinden mensen heel waardevol. Want als je dat snapt, kun je die hokjes ook weer openbreken.”
Femke sluit de training altijd af met dezelfde gedachte, ooit uitgesproken door een deelnemer: “Je hoeft het niet altijd te snappen. Blijf vooral met respect kijken en luisteren.” En dat is precies wat Femke hoopt mee te geven: “Laat zien dat je openstaat voor een gesprek. Dat kan zo simpel zijn als een regenboogsticker op je laptop. Jongeren zien dat meteen. En dan weten ze: bij jou kan óók ik terecht en kan ik veilig praten.”
Voor meer informatie over de training: Intimiteit & seksualiteit
