Cultuursensitief werken is een verrijking, geen belemmering

Cultuursensitief werken is een levenshouding

Cultuursensitief werken gaat verder dan alleen je werk aanpassen aan andere culturen. Het is een mindset die je in het dagelijks leven omarmt. “Je moet openstaan voor anderen en niet vastzitten in je eigen referentiekader. Het begint ermee dat je jezelf traint om mensen te zien voor wie ze zijn, niet voor je aannames over hen. Mensen in hokjes plaatsen? Dat werkt niet, en ik probeer dat echt altijd te voorkomen. Ik wil iemand leren kennen zonder een heel plaatje al in mijn hoofd te hebben geschetst, van waar iemand vandaan komt, tot hoe iemand zijn thuissituatie er volgens deze aanname uitziet.”

Laila benadrukt het belang van communicatie. “Communicatie is alles—en dat gaat niet alleen om woorden. Soms begrijp je elkaar juist beter zonder dat er woorden aan te pas komen. Gebaren, lichaamstaal, een blik zeggen soms zoveel meer. En als het echt ingewikkeld wordt, dan werken we met tolken. Het mag niet de bedoeling zijn dat een jongere vastloopt omdat de taal een barrière vormt. Iedereen moet zich begrepen voelen!”

De kracht van empathie en flexibiliteit 

Laila's dagelijkse werk met jongeren van verschillende culturen brengt soms uitdagingen met zich mee, maar die gaan vooral over praktische verschillen zoals persoonlijke hygiëne. Ze vertelt: “De drie jongeren die bij mij wonen, komen uit totaal verschillende landen en hebben daardoor verschillende opvattingen over hygiëne. Dat kan soms botsen. Maar in hun persoonlijke omgang? Dat gaat geweldig, juist omdat ze elkaar begrijpen. Ze hebben allemaal een lange reis achter de rug en delen dat verhaal met elkaar. Die gedeelde ervaring brengt hen samen.”

Omgaan met culturele verschillen: strikte regels, maar met begrip

Er zijn situaties waarin vaste regels plaats moeten maken voor begrip. Laila vertelt over een situatie waarin een jongere bezoek kreeg van een vriend uit een AZC, die onverwachts voor de deur stond. Een collega handhaafde de strikte regel dat er geen ongepland bezoek binnen mocht komen, en stuurde de vriend weg. “Voor deze jongere was dat echt niet te begrijpen. Gastvrijheid is in zijn cultuur alles, en iemand wegsturen voelt als een klap in het gezicht. Dat is een moment waarop je even flexibel kunt kijken naar een situatie. Ik vind dat je soms kunt zeggen: ‘Voor deze keer is het oké, we praten er later over.’ Zo behoud je het respect voor iemands cultuur en zorg je er later voor dat de regels niet aan de laars worden gelapt.” 

Maak cultuursensitiviteit je eigen cadeau

Laila moedigt anderen aan om hun horizon te verbreden door open te staan voor andere culturen. “Gun jezelf de rijkdom van andere culturen. Elke cultuur heeft zijn eigen schoonheid, inzichten én lekkernijen. Kijk maar naar hoe relaxed de ochtendroutine in Spanje is; je komt daar zo tot rust! Zodra je thuiskomt, heb je vanaf het moment van landen weer stress. Het is niet alleen een gunst voor anderen als je openstaat voor hun wereld, het is vooral een verrijking voor jezelf. Cultuursensitief werken is niet ‘extra werk,’ het maakt je eigen wereld zoveel groter en mooier.”

Laila is naast woonbegeleidster voor minderjarige statushouders ook een gedreven ondernemer met een natuurlijk cosmeticamerk. Met haar liefde voor culturele diversiteit richtte Laila zich op natuurlijke cosmetica en ontdekte zij de geheimen van schoonheidsrituelen uit verschillende werelddelen. Ze werd geïnspireerd door haar tante die in een dorpje in Marokko woont. “Make-up was daar niet gebruikelijk, dus bedacht zij iets om dit zelf te kunnen maken met natuurlijke producten. Zoals bijvoorbeeld een blush van rode biet.” Voor Laila draait het allemaal om respect, openheid en de kracht van cultuurverschillen: “Hoe meer ik leer over andere culturen, hoe meer ik het gevoel heb dat ik zelf ook groei en dat vind ik het leukste aan cultuursensitief werken.”

Wist je dat Jeugdformaat via de Jeugdformaat academie een training Cultuursensitief werken aanbiedt? Klik hier voor meer informatie over de training.